1. Nghệ thuật gói đồ của xứ Hàn
Bojagi (gọi tắt là Bo) là 1 loại hình nghệ thuật may kiểu Hàn Quốc độc đáo nhất, là một mảnh vải hình vuông có viền xung quanh với các kích cỡ màu sắc, họa tiết thường dùng để bọc, gói các đồ vật. Bojagi giống như một tác phẩm nghệ thuật trừu tượng với những mảnh vải nhỏ có màu sắc, hoa văn khác nhau được khâu ghép lại để tạo ra hiệu ứng nghệ thuật.
Bojagi có từ thời xa xưa, khoảng giai đoạn 1392-1910, khi giai cấp cai trị ở Hàn Quốc cấm đoán phụ nữ tham gia và nhiều hoạt động mà phụ nữ ngày nay được làm như thăm thú láng giềng, được rời nhà 1 mình hay được nói lên chính kiến. Để giúp duy trì sự minh mẫn, giảm bớt nhàm chán và cũng để tiết kiệm, những người phụ nữ Hàn Quốc xưa đã tận dụng những mảnh vải vụn để phát triển ra một loại hình nghệ thuật mới được gọi là Bojagi.
Công dụng của Bojagi là được sử dụng để phủ, bọc lên đồ vật, từ những đồ thờ cúng quý giá đến quần áo hàng ngày hay những đồ gia dụng phổ biến khác.
Thông thường, Bojagi được thiết kế hình vuông với nhiều kích thước khác nhau, chất liệu được sử dụng gồm: lụa, cotton hay vải được dệt bằng cây gai dầu. Bojagi có thể có viền hoặc không viền, thêu hoặc vẽ, được ghép bằng các lá vàng hay được may chần. Màu sắc của Bojagi cũng rất phong phú gồm xanh lá cây, đỏ, vàng, trắng, đen tượng trưng cho ngũ hành Kim, Mộc, Thủy, Hỏa , Thổ. Bojagi được thiết kế theo Jogakbo (chắp vá các mảnh vải vụn), Subo (vải thêu), Shikjibo (loại giấy đặc biệt để trải bàn ăn tối) và Geurimbo (mảnh vải in hình ảnh).
Bojagi được phân thành nhiều loại, với thiết kế, vật liệu vải sử dụng đa dạng:
+ Gungbo: là loại bojagi được sử dụng ở trong hoàng cung để bọc những vật dụng khác nhau. Nó được các nhóm nghệ nhân sản xuất theo một quy trình bài bản từ dệt vải, vẽ họa tiết đến khâu rất chi tiết.
+ Minbo là loại được sử dụng phổ biến. Có rất nhiều loại Minbo khác nhau phụ thuộc vào đồ vật được dùng để bọc, chẳng hạn Pallaebo dùng để gói quần áo sau khi giặt xong, Chaekbo dùng để bọc sách, majibo dùng để gói thức ăn dâng lên Đức Phật.
Việc thiết kế hoa văn trên Bojagi được những người thợ khéo léo thêu. Từ những hình họa sống động trên vải như: Hwamunbo (hình hoa). Sumongmunbo (hình cây cối). Yongmunbo (hình rồng), Unmunbo (hình mây). Tấm vải bọc trên subo thường dùng cho những dịp đặc biệt như đám cưới. Hầu hết những tấm vải thêu thường được bọc một con ngỗng cái bằng gỗ mà chú rể dùng để làm quà tặng cho gia đình cô dâu với lời hứa là người chồng, người trụ cột trong gia đình chung thủy. Ngoài ra, các hình thêu trên vải như cây cối, hoa quả, chim, bướm….được dùng với mong muốn đem lại nhiều hạnh phúc và thịnh vượng.
Chính sự tinh tế, sinh động đầy tính nghệ thuật thể hiện sự sáng tạo độc đáo, nghệ thuật vải bọc Bojagi đã trở thành một trong những đặc trưng quan trọng của văn hóa Hàn Quốc và đến với thế giới.
2. Một số loại Bojagi
Bojagi hiện đã trở thành một nét văn hóa không thể thiếu trong cuộc sống của người Hàn Quốc. Mọi sinh hoạt trong đời sống, những dịp quan trọng của đời người hay trong những lễ nghi trang trọng đều có sự xuất hiện của Bojagi với mong muốn mang lại sự may mắn cho người dùng.
Một số loại Bojagi được dùng phổ biến ở Hàn Quốc:
- Sangyongbo (hay còn gọi là Bo) gồm có Jeondaebo (ví đựng tiền), Bobusangbo (ba lô), Sangbo ( khăn trải bàn), Ibulbo (vải bọc chăn), Ppallaebo ( dùng để gói quần áo sau khi giặt xong), Chaekbo (dùng để bọc sách), Ganchalbo (dùng để bọc thư từ và tài liệu), Beseonbo (dùng để gói tất), Gyeongdaebo (dùng để bọc quần áo).
- Hollyeyongbo (dùng trong đám cưới) gồm có Hambo (dùng để gói chăn bông), Gireogibo (dùng để gói một cặp ngỗng, Yedanbo (dùng để gói quà từ gia đình cô dâu tới các thành viên trong gia đình chú rể), Pyebaekbo (dùng khi cặp đôi mới cưới làm nghi lễ cúi đầu lạy tạ các thành viên trong gia đình nhà chồng).
- Bojagi dùng trong nghi lễ đạo Phật gồm các loại Majibo (dùng để gói thức ăn dâng lên Đức Phật), Gongyangbo (dùng khi đưa thức ăn cho người lớn tuổi), Gyeongjeonbo (dùng để gói Kinh Thánh).
- Bojagi dùng cho các dịp đặc biệt như Myeongjeongbo (dùng để bọc những băng hình của một đám tang), Yeonjeong bonganbo (dùng để giữ chân dung của người đã mất), Giujebo (dùng khi cầu nguyện thượng đế cho mưa xuống), Jegibo (dùng để giữ thức ăn dùng trong các nghi lễ).
- Bên cạnh đó, còn có loại Bojagi dùng để trang trí như Hotbo (ga trải hai lớp, có lớp lót trong và ngoài), Sombo (dùng với vải cotton có lớp lót trong), Jogakbo (bằng cách khâu từng mảnh vải nhỏ với nhau thành một tấm vải), Sikjino (giấy dầu – làm bằng một phần hoặc hoàn toàn bằng giấy dầu), Nubibo (dùng để làm chăn bông).
Bojagi quả thật là 1 nghệ thuật rất đặc sắc phải không nào. Còn rất nhiều điều thú vị khác nữa về Hàn Quốc đang chờ bạn khám phá, đừng bỏ lỡ trong các bài viết sau nhé!
