Cách phân biệt các phương ngữ Hàn Quốc

>>> Xem thêm: Góc Văn hóa Hàn Quốc

Phương ngữ hay còn có các cách gọi khác là phương ngôn, thổ ngôn hay tiếng địa phương là một hệ thống ngôn ngữ được sử dụng cho một tập hợp người nhất định trong xã hội, thường được phân chia theo lãnh thổ (theo Wikipedia).

Mỗi vùng Hàn Quốc đều có một phương ngữ riêng, được gọi là 사투리 (satoori). Hàn Quốc là quốc gia có diện tích lãnh thổ thuộc loại nhỏ trên thế giới, tuy nhiên sự đa dạng ngôn ngữ ở đây rất phong phú. Trong khi tiếng Hàn chuẩn (dựa trên phương ngữ Seoul) được giảng dạy hay sử dụng trên các phương tiện truyền thông thì ngôn ngữ của mỗi vùng Hàn Quốc đều mang nét đặc sắc riêng. Những phương ngữ này góp phần bổ sung thêm một lớp chiều sâu cho tiếng Hàn cũng như đa dạng văn hóa của đất nước Hàn Quốc.

Mỗi vùng miền tại Hàn Quốc đều mang phương ngữ riêng. Tuy nhiên, bài viết hôm nay SOFL sẽ đề cập đến 6 phương ngữ chính tại Hàn Quốc là: Gyeonggi, Gyeongsang, Chungcheong, Gangwon, Jeolla và Jeju. Vậy 6 phương ngữ này có nét đặc trưng gì và phân biệt chúng ra sao? Cùng tiếng Hàn SOFL tìm hiểu ngay nào.

• Phương ngữ Gyeonggi

Phương ngữ Gyeonggi hay còn được biết đến là tiếng Hàn chuẩn 표준어 (pyojuneo) hoặc phương ngữ Seoul. Đây là phương ngữ được sử dụng phổ biến tại Hàn và cũng là phương ngữ thường được dạy khi các bạn học tiếng Hàn Quốc. Phương ngữ Gyeonggi thường được học trong sách giáo khoa, tại trường học; được nghe trên truyền hình, phim ảnh hay radio ở Hàn Quốc. Mặc dù chủ yếu được sử dụng ở Tỉnh Gyeonggi và Seoul, nhưng hầu như mọi người ở Hàn Quốc đều có thể hiểu được phương ngữ này.

• Phương ngữ Gyeongsangdo

Phương ngữ Gyeongsang hay tiếng Hàn Đông Nam được sử dụng tại tỉnh Gyeongsang, Gyeongsang Bắc và Gyeongsang Nam. Phương ngữ Gyeongsang rất đa dạng, sẽ có đôi chút khác biệt nhỏ giữa các vùng cùng sử dụng phương ngữ Gyeongsang.

Phương ngữ Gyeongsang có ngữ điệu mạnh nên có thể nghe có vẻ khắc nghiệt ngay cả khi mọi người chỉ nói chuyện bình thường. Do đó, người dân vùng sử dụng phương ngữ Gyeongsang cũng thường thẳng thắn, hay sử dụng những câu ngắn, trực tiếp. Phương ngữ Gyeongsangdo là phương ngữ duy nhất trong tiếng Hàn vẫn giữ nguyên thanh điệu, nghĩa là khi thay đổi thanh điệu, nghĩa của từ cũng thay đổi theo.

Phương ngữ Gyeongsang có một số đặc điểm nổi bật:

► Thường hoán đổi ngôn ngữ nói và ngôn ngữ viết. Ví dụ, thay vì sử dụng “집에 가” (jib-e ga) và “몰라” (molla), các cụm từ viết “집 간다” (jib ganda) và “모른다” (moleunda) thường được sử dụng trong ngôn ngữ nói. 

► Cách sử dụng phổ biến các đuôi như “노” và “나”: Ví dụ, “뭐 뭇나” và “뭐 뭇노” có nghĩa là “Bạn đã ăn gì?”. 

► Các kết thúc như -예 (ye), -소 (so), -데이 (dei), -나 (na)?, -노 (no)? -는교 (neungyo)? cũng là đặc điểm của phương ngữ này. 

Trên thực tế, khi bạn đã quen với phương ngữ Gyeongsang, bạn có thể cảm thấy phương ngữ này nghe khá đáng yêu. Trong phim hoặc chương trình truyền hình, phụ nữ nói phương ngữ Gyeongsang thường cực kỳ dễ thương. Nếu muốn tìm hiểu thêm về phương ngữ này, bạn có thể xem bộ phim truyền hình Hàn Quốc Reply 1997.

>>> Tìm hiểu bảng chữ cái tiếng Hàn

>>> Lý do bạn phát âm tiếng Hàn chưa chuẩn

• Phương ngữ Gangwon

Phương ngữ Gangwon gần với tiếng Hàn chuẩn vì về mặt địa lý, nó gần với Seoul. Tỉnh tự trị đặc biệt Gangwon nằm ở phía đông bắc của Hàn Quốc với các trang trại và vùng nông thôn rộng lớn. Nó không xa Seoul nên người dân ở đó nghe khá giống với tiếng Hàn chuẩn. Một số người cho rằng phương ngữ Gangwon nghe khá giống với phương ngữ Bắc Triều Tiên.

Một số đặc điểm của phương ngữ Gangwon bao gồm:

► Phát âm ㅆ (ss) thành ㅅ (s). Ví dụ: 쌀 -살 (gạo)

► Đổi âm chuẩn 아 (ah) thành 어 (eo) ở cuối câu.

► Kết thúc câu hỏi bằng 나 (na), -노 (no), -고 (go), -가 (ga).

► Kết thúc câu bằng (i)reyo thay vì iyeyo và yeyo phổ biến nhất

• Phương ngữ Chungcheong

Chungcheong chủ yếu được nói ở tỉnh Chungcheong thuộc vùng trung tây. Tiếng này được biết đến với tốc độ nói khá chậm và phạm vi cao độ rộng, thường được coi là nhẹ nhàng và khiêm tốn. Thành phố lớn nhất ở Chungcheong là Daejeon, người dân ở khu vực này thường nói chậm hơn và có vẻ thân thiện hơn những nơi khác.

Đặc điểm chung của phương ngữ Chungcheong:

► Thay thế đuôi 요yo chuẩn bằng 유yu

► Những cách diễn đạt độc đáo như '워라빠빠' (sao lại vội thế?) không được dùng trong tiếng Hàn chuẩn.

► Thường sử dụng '거라' thay vì '겠어요' như trong phương ngữ Jeolla.

Bạn có thể xem Cheongdam-dong Alice (청담동앨리스) nếu muốn tìm hiểu thêm về phương ngữ Chungcheong.

Một đặc điểm độc đáo nữa của phương ngữ Chungcheong là từ mạnh mẽ 뭐여 (mwoyeo), có thể được sử dụng trong hầu hết mọi tình huống.

• Phương ngữ Jeolla 

Jeolla còn được gọi là Honam (có nghĩa là "phía nam của hồ"). Jeolla là một quận tự do nổi tiếng với các phong trào dân chủ trong lịch sử Hàn Quốc, cũng như là biểu tượng của sự nổi loạn và hung hăng. Do đó, phương ngữ jeolla nghe rất nhanh và nếu lần đầu bạn nghe được thì sẽ có cảm giác buồn cười.

Phương ngữ Jeolla có một số đặc điểm độc đáo:

► Sử dụng động từ kết thúc độc đáo “burida” để nhấn mạnh câu.

► Sử dụng câu kết thúc bằng 'sho' thay vì 'seyo' phổ biến hơn. Ví dụ, “annyeonghaseyo” sẽ là "annyeonghasho".

► Sử dụng từ “거시기 geoshigi” khi bạn quên cách nói điều gì đó.

Nếu muốn tìm hiểu thêm về phương ngữ Jeolla, bạn có thể xem bộ phim Sunset in My Hometown.

• Phương ngữ Jeju 

Trong số tất cả các phương ngữ Hàn Quốc, phương ngữ Jeju là phương ngữ riêng biệt nhất, đến mức nó thường được coi là một ngôn ngữ khác . Có lẽ là do đảo Jeju tách biệt về mặt địa lý với đất liền tại Hàn Quốc. Về mặt lịch sử, phương ngữ này chịu ảnh hưởng rất nhiều của tiếng Nhật Bản.

75% phương ngữ Jeju thậm chí không tồn tại trong tiếng Hàn chuẩn. Nhưng ngày nay, hầu hết những người trẻ tuổi ở Jeju cũng nói tiếng Hàn chuẩn, vì vậy giao tiếp sẽ không phải là vấn đề lớn (trừ khi bạn nói chuyện với những người lớn tuổi chỉ biết phương ngữ Jeju).

Vì phương ngữ Jeju rất khác so với tiếng Hàn chuẩn nên rất khó để mô tả bất kỳ đặc điểm nào của phương ngữ này. Nếu bạn biết tiếng Hàn, bạn sẽ có thể phân biệt ngay phương ngữ này với các phương ngữ khác. Nếu bạn muốn rõ hơn về phương ngữ Jeju, có thể xem bộ phim Hàn Quốc 계춘할망 (Canola).